Padma Awards All Detail , History Of padma Awards , Padma Bhushan,Paadma Vibhushan, Padma shree Awards ,Bharat Ratna Award All Detail, પદ્મ પુરસ્કાર  સંપુર્ણ માહિતી ,પદ્મ વિભુષણ,પદ્મ ભુષણ, પદ્મશ્રી તથા ભારત રત્ન સંપુર્ણ માહિતી.


નમસ્કાર વિદ્યાર્થીમિત્રો સ્વાગત છે આપનું egujrat ની એક નવી જ પોસ્ટ પર. આજની પોસ્ટ પર આપણે વાત કરવાના છીએ ભારત સરકાર દ્વારા આપવામાં આવતા સર્વોચ્ચ સન્માન પુરસ્કાર એવા પદ્મ વિભુષણ , પદ્મ ભુષણ,પદ્મ શ્રી અને ભારતરત્ન વિશે . આપને આ તમામ પુરસ્કારોની સંપુર્ણ માહિતી જેવી કે શરૂઆતનું વર્ષ,તેની પાછળનો ઈતિહાસ, કયા કયા ક્ષેત્રના લોકોને કયા પ્રકારની કામગીરી માટે આપવામાં આવે છે, તેના માટેની નોમિનેશન પ્રક્રિયા કોણ કરે છે. તેના માટે કઈ સમિતિ કાર્ય કરે છે વગેરે જેવી સંપુર્ણ માહિતી આપને આજની પોસ્ટ પર મળી રહેશે. માટે આ પોસ્ટને અંત સુધી વાંચજો.

પદ્મ પુરસ્કાર

  • પદ્મ પુરસ્કારો એ ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માનોમાંનું એક છે જે દર વર્ષે પ્રજાસત્તાક દિવસની પૂર્વસંધ્યાએ જાહેર કરવામાં આવે છે. પુરસ્કારો ત્રણ કેટેગરીમાં આપવામાં આવે છે. પદ્મ વિભૂષણ (અપવાદરૂપ અને વિશિષ્ટ સેવા માટે) પદ્મ ભૂષણ (ઉચ્ચ ક્રમની વિશિષ્ટ સેવા) અને પદ્મ શ્રી (વિશિષ્ટ સેવા). આ પુરસ્કાર પ્રવૃત્તિઓ અથવા શિસ્તના તમામ ક્ષેત્રોમાં સિદ્ધિઓને ઓળખવા માગે છે જ્યાં જાહેર સેવાનું એક તત્વ સામેલ છે.
  • પદ્મ પુરસ્કારો દર વર્ષે વડાપ્રધાન દ્વારા રચાયેલી પદ્મ પુરસ્કાર સમિતિ દ્વારા કરવામાં આવેલી ભલામણોને આધારે આપવામાં આવે છે. નોમિનેશન પ્રક્રિયા લોકો માટે ખુલ્લી છે. સ્વ-નોમિનેશન પણ કરી શકાય છે.

ઇતિહાસ અને સુસંગતતા

  • ભારત સરકારે 1954માં બે નાગરિક પુરસ્કારો-ભારત રત્ન અને પદ્મ વિભૂષણની સ્થાપના કરી હતી. બાદમાં પ્રથમ, દ્વિતીય અને ત્રીતિય વર્ગ નામના ત્રણ વર્ગો હતા. ત્યારબાદ 8 જાન્યુઆરી, 1955ના રોજ જારી કરાયેલા રાષ્ટ્રપતિની સૂચના દ્વારા તેનું નામ બદલીને પદ્મ વિભૂષણ, પદ્મ ભૂષણ અને પદ્મ શ્રી તેનું કરવામાં આવ્યું. 

ભારત રત્ન

  • ભારત રત્ન એ દેશનો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર છે. માનવીય પ્રયત્નોના કોઈપણ ક્ષેત્રમાં સર્વોચ્ચ ક્રમની અસાધારણ સેવા/પ્રદર્શનને માન્યતા આપવા માટે તેને એનાયત કરવામાં આવે છે. તેને પદ્મ એવોર્ડથી અલગ રીતે ગણવામાં આવે છે. ભારત રત્ન માટેની ભલામણો વડાપ્રધાન દ્વારા ભારતના રાષ્ટ્રપતિને કરવામાં આવે છે. ભારત રત્ન માટે કોઈ ઔપચારિક ભલામણો જરૂરી નથી. ભારત રત્ન પુરસ્કારોની સંખ્યા ચોક્કસ વર્ષમાં મહત્તમ ત્રણ સુધી મર્યાદિત છે. સરકાર દ્વારા અત્યાર સુધીમાં 45 વ્યક્તિઓને ભારત રત્ન એવોર્ડ એનાયત કરવામાં આવેલ છે.

પદ્મ પુરસ્કાર

  • પદ્મ પુરસ્કારો, જે વર્ષ 1954 માં શરૂ કરવામાં આવ્યા હતા, દર વર્ષે પ્રજાસત્તાક દિવસના રોજ જાહેર  કરવામાં આવે છે. આ એવોર્ડ ત્રણ કેટેગરીમાં આપવામાં આવે છે, એટલે કે,
  • અસાધારણ અને વિશિષ્ટ સેવા માટે પદ્મ વિભૂષણ:
  • ઉચ્ચ ક્રમની વિશિષ્ટ સેવા માટે પદ્મ ભૂષણ; અને
  • વિશિષ્ટ સેવા બદલ પદ્મશ્રી.
જાતિ ,વ્યવસાય,પદ અથવા લિગના ભેદભાવ વગર તમામ વ્યક્તિઓ આ પુરસ્કાર માટે પાત્ર ગણવામાં આવે છે,જો કે ડોકટરો અને વૈજ્ઞાનિકો સિવાય psu સાથે PSU (Public Sector Undertaking) સાથે કામ કરતા સરકારી કર્મચારીઓ આ પુરસ્કારો માટે પાત્ર  નથી.

  • આ પુરસ્કાર વિશિષ્ટ કાર્યોને ઓળખવા માગે છે અને પ્રવૃત્તિઓ કે શિસ્તના ક્ષેત્રોમાં વિશિષ્ટ અને અસાધારણ સિધ્ધિ  કે સેવા માટે આપવામાં આવે છે તેના  ક્ષેત્રોની નમુનારૂપ યાદી  નીચે મુજબ છે.
  • કલા (સંગીત, ચિત્ર, શિપ, કોગ્રાફી, સિનેમા, થિયેટર વગેરેનો સમાવેશ  થાય છે.
  • સામાજિક કાર્ય સામાજિક સેવા, સખાવતી સેવા, સમુદાય પ્રયોગોમાં યોગદાન વગેરેનો સમાવેશ થાય છે)
  • જાહેર બાબતો કાયદો,જાહેર જીવનનું રાજકારણ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. 
  • વિજ્ઞાન અને એન્જિનિયરિગ (સ્પેસ એન્જિનિયરીંગ,ન્યુક્લિયર સાયન્સ ,ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી, વિજ્ઞાનમાં સંશોધન અને વિકાસ અને તેના સંબંધિત વિષયો વગેરેનો સમાવેશ થાય છે
  • વેપાર અને ઉદ્યોગ ( બેંકિંગ આર્થિક પ્રવૃત્તિ ,વ્યવસ્થાપન,,પ્રવાસન,વ્યવસાય વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
  • દવા તબીબી સંશોધન, આયુર્વેદ, હોમિયોપથી, એલોપેથી,નેચરોપેથી વગેરેમાં વિશિષ્ટતાઓ સમાવેશ થાય છે.
  • સાહિત્ય અને શિક્ષણ (જેમાં પત્રકારત્વ, અધ્યાપન, પુસ્તક રચના, સાહિત્ય, કવિતા,શિક્ષણનો પ્રચાર, સાક્ષરતાનો પ્રચાર, શિક્ષણ સુધારણા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે) 
  • સિવિલ સર્વિસ (સરકારી સેવકો દ્વારા વહીવટમાં વિશિષ્ટતા/ઉત્તમતા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે)
  • રમતગમત (લોકપ્રિય રમતો, એથ્લેટિક્સ, સાહસ, પર્વતારોહણ, રમતગમતનો પ્રચાર, યોગ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે)
  • અન્ય (તેમાં ભારતીય સંસ્કૃતિનો પ્રચાર, માનવ અધિકારોનું રક્ષણ, વન્ય જીવન સંરક્ષણ સંરક્ષણ વગેરેનો સમાવેશ થઈ શકે
  • પુરસ્કાર સામાન્ય રીતે મરણોત્તર આપવામાં આવતો નથી. જો કે, અત્યંત લાયક કિસ્સાઓમાં, સરકાર મરણોત્તર એવોર્ડ આપવાનું વિચારી શકે છે.
  • પદ્મ પુરસ્કારની ઉચ્ચ શ્રેણી એવી વ્યક્તિને જ એનાયત કરી શકાય છે જ્યાં અગાઉના પદ્મ પુરસ્કારથી ઓછામાં ઓછા પાંચ વર્ષનો સમયગાળો વીતી ગયો હોય. જો કે, અત્યંત લાયક કિસ્સાઓમાં, પુરસ્કાર સમિતિ દ્વારા છૂટછાટ આપવામાં આવી શકે છે.
  • પુરસ્કારો ભારતના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા સામાન્ય રીતે દર વર્ષે માર્ચ/એપ્રિલ મહિનામાં આપવામાં આવે છે જ્યાં પુરસ્કાર વિજેતાઓને રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા હસ્તાક્ષર કરેલ સનદ (પ્રમાણપત્ર) અને મેડલિયન આપવામાં આવે છે.
  • પ્રાપ્તકર્તાઓને મેડલિયનની એક નાની પ્રતિકૃતિ પણ આપવામાં આવે છે, જે તેઓ કોઈપણ ઔપચારિક/રાજ્ય કાર્યો વગેરે દરમિયાન પહેરી શકે છે, જો પુરસ્કાર મેળવનાર ઈચ્છે તો એવોર્ડ મેળવનારાઓના નામ પ્રેઝન્ટેશન સેરેમનીના દિવસે ભારતના ગેઝેટમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે.
  • એક વર્ષમાં આપવામાં આવનાર પુરસ્કારોની કુલ સંખ્યા (મરણોત્તર પુરસ્કારો અને NRI/વિદેશી/OCIs સિવાય) 120 થી વધુ ન હોવી જોઈએ.
કોણ નક્કી કરે છે
  • પદ્મ પુરસ્કારો માટે પ્રાપ્ત થયેલ તમામ નામાંકન પદ્મ પુરસ્કાર સમિતિ સમક્ષ મૂકવામાં આવે છે, જે દર વર્ષે વડાપ્રધાન દ્વારા રચવામાં આવે છે. પદ્મ પુરસ્કાર સમિતિનું નેતૃત્વ કેબિનેટ સચિવ કરે છે અને તેમાં ગૃહ સચિવ, રાષ્ટ્રપતિના સચિવ અને સભ્યો તરીકે ચારથી છ પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિઓનો સમાવેશ થાય છે. સમિતિની ભલામણો વડાપ્રધાન અને ભારતના રાષ્ટ્રપતિને મંજૂરી માટે સબમિટ કરવામાં આવે છે.
આશા રાખું  છું આજની માહિતી આપને ઉપયોગી બની હશે આજ પ્રકારની અન્ય પરીક્ષાલક્ષી ઉપયોગી માહિતી મેળવવા માટે અમો સાથે જોડાય જજો .તેમજ અન્ય કોઈ પણ માહિતી મેળવવા માટે કોમેન્ટ દ્વારા જરૂરથી જણાવજો.

e-gujrat Is Created Only For The Educational Purpose. Not The Owner Of Any Of The Available PDF Material And Books On It. Nor Made And Scanned. We Only Provide The Link And Material Already Available On The Internet. If In Any Way It Violates The Law Or There Is A Problem Please Mail Us At egujrat18@gmail.com